Πέντε χρόνια μετά την απότομη μετάβαση σε αυτό το εργασιακό μοντέλο, ζητήσαμε από τηλεργαζόμενους να μοιραστούν τη δική τους εμπειρία μαζί μας

Η χρονιά ξεκίνησε με την είδηση ότι πολλές εταιρείες-κολοσσοί είναι αποφασισμένες να φέρουν πίσω –εκόντες άκοντες– τον κόσμο τους στο γραφείο. Εργοδότες όπως η Goldman Sachs και η Dell διαμήνυαν εδώ και πολλούς μήνες ότι έχει εξαντληθεί η περίοδος «χάριτος» που ακολούθησε την πανδημία, κατά την οποία εφαρμόστηκε αναγκαστικά σε πολλούς τομείς η τηλεργασία, και ότι ως εκ τούτου απαιτούσαν το προσωπικό τους και πάλι ενώπιόν τους. 

Η Amazon, μάλιστα, είχε θέσει ως καταληκτική ημερομηνία τη 2α Ιανουαρίου 2025. Διεθνείς αναλυτές προβλέπουν ότι η σύγκρουση των δύο πλευρών θα είναι αδυσώπητη· έχει προηγηθεί, κυρίως στις ΗΠΑ, το φαινόμενο της «Μεγάλης Παραίτησης», ενδεικτικό της αποφασιστικότητας των εργαζομένων αλλά και της μη ικανοποίησής τους από τις συνθήκες εργασίας. Οι εταιρείες ισχυρίζονται ότι η παραγωγικότητα στην τηλεργασία φθίνει και η εταιρική κουλτούρα εξαϋλώνεται. Όσοι, όμως, ασκούν αμιγώς πνευματικά επαγγέλματα υποστηρίζουν ότι η παραγωγικότητά τους αυξάνεται και οι εργοδότες απλώς δεν θέλουν να χάσουν τον έλεγχο στους υπαλλήλους τους. Μελέτες που έχουν εκπονηθεί στο σύντομο αυτό χρονικό διάστημα δικαιώνουν πότε τους μεν και πότε τους δε. «Οι εταιρείες πρέπει να βρουν ένα επιχείρημα που θα πείσει τους εργαζομένους ότι πράγματι η διά ζώσης εργασία είναι καλύτερη και για τους ίδιους», σχολιάζει έμπειρο στέλεχος πολυεθνικής. «Οι decision makers συνήθως έχουν αυτοκίνητο, θέση πάρκινγκ εντός της εταιρείας και μένουν σε απόσταση δέκα λεπτών από το κτίριο· αυτοί, λοιπόν, πρέπει να εξηγήσουν στους υφισταμένους τους που αμείβονται λιγότερο, διανύουν με τα μέσα μαζικής μεταφοράς διπλάσιες διαδρομές και μοιράζονται κοινόχρηστα γραφεία, ότι αξίζει να γυρίσουν». 

Οι εταιρείες ισχυρίζονται ότι η παραγωγικότητα στην τηλεργασία φθίνει και η εταιρική κουλτούρα εξαϋλώνεται. 

Πολλοί ισχυρίζονται ότι θα φτάναμε στην τηλεργασία ακόμα και άνευ πανδημίας. Ζούμε σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία και, αν καταρριφθούν οριστικά οι γεωγραφικοί περιορισμοί, οι εταιρείες θα έχουν την ελευθερία να επιλέγουν προσωπικό από μια ανεξάντλητη δεξαμενή αποκομίζοντας σημαντικά οφέλη. Παράλληλα, είναι επιτακτική ανάγκη να μειωθούν οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, και αυτό μπορεί να επιτευχθεί με τον περιορισμό των καθημερινών μετακινήσεων. Στα καθ’ ημάς, η εικόνα είναι θολή. Θεωρητικά η τηλεργασία ήταν μια λύση που επιστρατεύτηκε λόγω της πανδημίας, αλλά δεν καθιερώθηκε. Τα πρόσφατα, όμως, στοιχεία από την ΕΡΓΑΝΗ δείχνουν σημαντική αύξηση όσων έχουν καταχωρισθεί ως τηλεργαζόμενοι (+35%) αλλά και όσων εταιρειών δηλώνουν ότι υιοθετούν αυτό το σχήμα (+56%). Στα coworking spaces, που αυξάνονται στην Αθήνα αλλά και σε πόλεις της περιφέρειας, συναντώνται δεκάδες  Έλληνες που τηλεργάζονται για εταιρείες με έδρα στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό, όπως και αμιγώς ψηφιακοί νομάδες που αξιοποιώντας την ευελιξία της τηλεργασίας έχουν μετακομίσει μερικώς ή πλήρως στη χώρα μας. 

Η τηλεργασία ομολογουμένως δίνει εναλλακτικές σε καταστάσεις που κάποτε έμοιαζαν αδιέξοδες. Όσοι έχουμε ζήσει τις δεκαετίες του ’90 και του ’00 θυμόμαστε το άδοξο τέλος πολλών σχέσεων εξ αποστάσεως ή τον μοιραίο επαγγελματικό συμβιβασμό ενός από τους δύο στο εκάστοτε ζευγάρι. Κατά μία έννοια, πρόκειται για μια σιωπηλή επανάσταση των Μillennials που γαλουχήθηκαν στην εποχή των παχιών αγελάδων, αλλά ενηλικιώθηκαν επαγγελματικά εν μέσω οικονομικής και υγειονομικής κρίσης – με όσα αυτά συνεπάγονται. Μιλώντας με επτά εξ αυτών, ακούμε για τα «δώρα» αλλά και τη μοναξιά της τηλεργασίας, όπως και για την ενδιάμεση λύση του υβριδικού μοντέλου.

«Γλυκαθήκαμε στη Λάρισα» -Βαγγέλης, 41 ετων

Από το Λονδίνο στη Λάρισα με όχημα την πανδημία βρέθηκε ο Βαγγέλης Λώλος με την οικογένειά του, τον Μάρτιο του 2020. «Εργαζόμουν ως developer σε μια πολυεθνική· τότε μόλις είχαμε εξασφαλίσει να δουλεύουμε μία φορά την εβδομάδα από το σπίτι και το θεωρούσαμε μεγάλη νίκη. Δεν σχεδιάζαμε να παλιννοστήσουμε, αλλά το βρετανικό σύστημα υγείας μάς είχε πολλάκις απογοητεύσει και πράγματι η διαχείριση που ακολούθησαν στην πανδημία ήταν πολύ αμφιλεγόμενη, είχαμε και δύο μικρά παιδιά, οπότε η αγωνία μας ήταν ακόμα μεγαλύτερη». Στα πάτρια εδάφη επέστρεψαν προσωρινά, ωστόσο ουδέν μονιμότερον του προσωρινού. «Στη Λάρισα “γλυκαθήκαμε” – αυτή είναι η σωστή διατύπωση», μου λέει γελώντας. «Το Λονδίνο είναι μια ακριβή πόλη· με δύο μισθούς, δύο παιδιά και ένα ενοίκιο, μόλις που βγαίναμε, ενώ στην Ελλάδα ζούσαμε άνετα, μας αγκάλιασαν παππούδες, γιαγιάδες και φίλοι, χαρήκαμε τις πλατείες, κάναμε πολλές εκδρομές».

Ωστόσο, αν και εργαζόμενος εξ αποστάσεως, η περίοδος 2020-2022 έχει εγγραφεί μέσα του ως «η πιο παραγωγική της καριέρας του». «Επικρατούσε η ψυχολογία της έκτακτης ανάγκης, αλλά αυτό αντί να μας παραλύσει μας έκανε πιο τολμηρούς και ευρηματικούς, αναλάβαμε πολύ ωραία πρότζεκτ, όπως τη μηχανογράφηση ενός παλιού εμπορικού κέντρου που μετατράπηκε σε νοσοκομείο αναφοράς». Όταν το 2022 τα γραφεία άρχισαν να ανοίγουν και η εταιρεία του ρωτούσε αν θα επανέλθει, αποφάσισε να αναζητήσει νέα δουλειά με έδρα πάντοτε την πατρίδα του. «Βρήκα μια εταιρεία στις ΗΠΑ που άνοιγε ένα hub στην Ελλάδα και χρειάζονταν έναν εξ αποστάσεως επικεφαλής». Έγινε, έτσι, μέντορας σε τρεις ομάδες, τα μέλη των οποίων βρίσκονταν σε διαφορετικά μέρη: από την Ιρλανδία έως την Κουάλα Λουμπούρ. Πριν από λίγους μήνες άφησε τη θέση αυτή και εντάχθηκε στο δυναμικό του νέου παραρτήματος μεγάλης πολυεθνικής στην Ελλάδα. «Κάνω και πάλι τηλεργασία, ωστόσο κάποιες ημέρες κατόπιν συνεννόησης πηγαίνω στο γραφείο για να συνυπάρξω με νεότερους συναδέλφους, των οποίων είναι η πρώτη τους δουλειά· εκείνοι χρειάζεται να αποκτήσουν δίπλα σε εμάς, τους μεγαλύτερους, τεχνογνωσία».

Και η σύζυγός του εργάζεται από τη Λάρισα για μια εταιρεία στο Γιβραλτάρ. Η παράλληλη τηλεργασία στο διαμέρισμα της Λάρισας κυλάει απρόσμενα αρμονικά. «Παλιά, όταν δουλεύαμε και οι δύο για Αγγλία, προλαβαίναμε χάρη στη διαφορά ώρας να πιούμε έναν πρωινό καφέ μόλις τα παιδιά έφευγαν για το σχολείο, τώρα κάνουμε διάλειμμα και τα λέμε στην κουζίνα». Ως μπαμπάς ο Βαγγέλης δίνει καθημερινά το «παρών». «Στο Λονδίνο γύριζα πτώμα σπίτι, δεν έκανα τίποτα με τους γιους μου, ενώ τώρα μπορώ να τους συνοδεύω σε δραστηριότητες και να τους βοηθώ στο καθημερινό τους διάβασμα». Το ζευγάρι συν τω χρόνω αποφάσισε να προχωρήσει σε αγορά σπιτιού. «Καταφέραμε να δώσουμε την προκαταβολή χάρη στην εξοικονόμηση χρημάτων από την τηλεργασία και την ευνοϊκή νομοθεσία για τους επαναπατρισθέντες», διευκρινίζει ο Βαγγέλης, που παρακολουθεί στενά τη συζήτηση περί «επιστροφής» των εργαζομένων στα γραφεία τους. Ο ίδιος θεωρεί ότι οι αποφάσεις πρέπει να λαμβάνονται κατόπιν συζήτησης μεταξύ όλων των εμπλεκομένων, ώστε να είναι ρεαλιστικές και εφαρμόσιμες.

«Το διάλειμμα στην Ελλάδα μάς έκανε καλό» -Αντωνία, 44 ετων

Με ανακούφιση προσγειώθηκε στην Ελλάδα μαζί με τον Ολλανδό σύντροφό της και η Αντωνία Χρήστου, που εργάζεται στον τομέα της διαφήμισης και των ΜΜΕ. «Είχε μόλις ξεσπάσει η πανδημία και στην Ολλανδία τα μέτρα ήταν ανύπαρκτα, νιώθαμε ανασφάλεια», θυμάται σήμερα η ίδια. «Τότε αντιληφθήκαμε όλοι τα θετικά της τηλεργασίας, τα οποία είχαν έως τότε χαρεί μόνο όσοι εργάζονται στον τομέα του ΙΤ. Η αγορά εργασίας έγινε εξαιρετικά ευέλικτη, αρκεί να σας πω ότι υπέγραψα ως freelancer συμβόλαιο συνεργασίας με εταιρεία, ενώ τους ενημέρωσα ότι ήμουν ήδη έγκυος. Θα γινόταν σε άλλη εποχή αυτό;» Ωστόσο, για την ίδια το μεγαλύτερο «δώρο» της τηλεργασίας ήταν ότι πέρασε όλη την εγκυμοσύνη στην Ελλάδα. «Είχα, λοιπόν, τη δυνατότητα να κάνω πλήρη προγεννητικό έλεγχο, κάτι που δεν θα δικαιούμουν στο Άμστερνταμ. Παράλληλα εξοικονόμησα χρήματα ζώντας στο πατρικό μου και δημιούργησα ένα δίκτυο νέων φίλων». Το μικρό αυτό διάλειμμα στην Ελλάδα έκανε καλό στην οικογένεια, που έχει επιστρέψει στη βάση της, την Ολλανδία. «Το πρώτο θέμα συζήτησης εδώ είναι αυτό: ποιο μοντέλο εργασίας θα υπερισχύσει. Το 95% των εργαζομένων δουλεύουν υβριδικά, πολλές εταιρείες πιέζουν ωστόσο για πλήρη επαναφορά. Η ζωή στο γραφείο είχε ομολογουμένως κουράσει, ειδικά σε ανταγωνιστικά επαγγέλματα, που δεν έχουν ωράριο, όπως το δικό μου». Θεωρεί ότι η εναλλαγή της εξ αποστάσεως και της διά ζώσης εργασίας ίσως είναι η χρυσή τομή. «Προσωπικά, στη δουλειά μου τα περισσότερα τα έμαθα μέσω παρατήρησης, οπότε πιστεύω πως όσοι βρίσκονται στην αρχή της καριέρας τους θα βοηθηθούν πηγαίνοντας στο γραφείο. Επίσης, όσοι κάναμε οικογένεια εν μέσω lockdown και βιώσαμε μεγάλη απομόνωση νομίζω ότι ωφελούμαστε από μια αραιή έστω παρουσία στο γραφείο».

«Δεν μπορώ να είμαι όλη μέρα σπίτι» -Σπύρος, 32 ετων

Ο 32χρονος Σπύρος πέρασε ακούσια στην τηλεργασία το 2020, ενώ εργαζόταν ήδη για τέσσερα χρόνια ως προγραμματιστής στη Βαρκελώνη. «Ήμουν πολύ ευχαριστημένος εκεί», θυμάται. Η πανδημία και ο εγκλεισμός τον ανάγκασαν να δουλεύει από το σπίτι που μοιραζόταν με συγκατοίκους. «Έξι μήνες αργότερα, επέστρεψα στην Αθήνα. Εξοικονόμησα χρήματα και άλλαξα πολλές δουλειές, οι οποίες όλες είχαν την έδρα τους στο εξωτερικό. Έγραψα κώδικα για εταιρείες στην Αγγλία, τη Γερμανία, την Πορτογαλία, την Εσθονία, αλλά, όπως σωστά μαντέψατε, στην Εσθονία, κοιτίδα της πληροφορικής, δεν πήγα ποτέ ούτε έσφιξα ποτέ το χέρι συναδέλφου». 

«Στη δουλειά μου τα περισσότερα τα έμαθα μέσω παρατήρησης, οπότε πιστεύω πως όσοι βρίσκονται στην αρχή της καριέρας τους θα βοηθηθούν πηγαίνοντας στο γραφείο». ―Αντωνία

Αν και ο τομέας του προσφέρεται για τηλεργασία, ανεξαρτήτως υγειονομικών συνθηκών, ο ίδιος νιώθει ότι έχει εξαντλήσει τις αντοχές του. «Δεν μπορώ να είμαι όλη μέρα σπίτι, αυτό προκαλεί αυτόματα έλλειμμα κοινωνικοποίησης. ’Ετσι, αποφάσισα να ξεκινήσω σε έναν οργανισμό στην Ελλάδα, όπου θα πηγαίνω τρεις φορές την εβδομάδα στο γραφείο». Οι εγκαταστάσεις και οι παροχές απέχουν παρασάγγας από εκείνες στη Βαρκελώνη, ωστόσο θέλει να κάνει μια στροφή στα «παλιά». «Κατά τη γνώμη μου, η τηλεργασία έχει νόημα για όσους έχουν οικογένεια, ενώ αντενδείκνυται πλήρως σε όσους βρίσκονται στην αρχή της καριέρας τους· προσωπικά βρίσκομαι σε μια ενδιάμεση φάση της ζωής».

«Με την τηλεργασία μειώνεις την πιθανότητα επαγγελματικής εξέλιξης» -Αριστέα, 43 ετων

Κάθε Δευτέρα η Αριστέα μοιράζεται με τους συναδέλφους την ψηφιακή της ατζέντα. «Θέλω να ξέρουν ότι είμαι μεν μακριά, αλλά πάντοτε διαθέσιμη, δεν θέλω να τύχει να με αναζητήσουν και να μη με βρουν», εξηγεί η 43χρονη, η οποία εργάζεται από το 2017 ως υπεύθυνη περιοδειών ενός μεγάλου θεατρικού οργανισμού στο Λονδίνο. «Συμφωνήσαμε να εργάζομαι εξ αποστάσεως μετά το πέρας της πανδημίας, όταν είχαμε αποφασίσει να επιστρέψουμε οικογενειακώς στην Ελλάδα. Ξεκινήσαμε πιλοτικά και σταδιακά διαπιστώσαμε ότι λειτουργούσε καλά και για τις δύο πλευρές». Από καιρού εις καιρόν ταξιδεύει στο Λονδίνο με δικά της έξοδα. «Ακολουθώ και σε ορισμένες περιοδείες, όπου έχω την ευκαιρία να κάνω catch up με τους συνεργάτες μου, τους καλλιτέχνες που δεν θα τους πετύχαινα στο γραφείο του Λονδίνου». Με αυτόν τον τρόπο εξισορροπεί επίσης τη μονοτονία της δουλειάς από το σπίτι. «Με την τηλεργασία επί της ουσίας μειώνεις την πιθανότητα επαγγελματικής εξέλιξης· κυρίως όταν αυτή δεν κρίνεται βάσει της επίτευξης στόχων, αλλά βάσει σχέσεων, αφού χάνεις την αλληλεπίδραση και δεν είσαι παρών για να διεκδικήσεις, ειδικά σε κλάδους στους οποίους ο κανόνας είναι η εργασία με φυσική παρουσία». Η επιλογή της, ωστόσο, ήταν συνειδητή. «Κράτησα τα ταξίδια, που είναι η ουσία της δουλειάς μου, και συνεργάζομαι με ανθρώπους σε όλο τον κόσμο».

Η εξοικονόμηση χρόνου που έχει εξασφαλίσει στην καθημερινότητά της είναι σημαντική. Μετά το πέρας του οκταώρου, για παράδειγμα, έχει τις αντοχές να παρακολουθήσει κάποια θεατρική παράσταση με «καθαρή ματιά». Και ως μαμά μπορεί να είναι πιο συνεπής. «Τα παιδιά επιστρέφουν σπίτι από τις 3 έως τις 5 μ.μ., εγώ σχολάω στις 6 μ.μ., ενώ έχω νωρίτερα δικαίωμα και για lunch break». Ωστόσο, το εργασιακό της status οδηγεί κάποιες φορές και σε παρερμηνείες. Όταν παλαιότερα έλεγε στα παιδιά της «θα τα πούμε σε δύο ώρες, γιατί τώρα έχω μίτινγκ», εκείνα αποκρίνονταν αυθόρμητα «τι μίτινγκ, βρε μαμά, αφού είσαι εδώ!». «Η οκτάχρονη κόρη μου ιδίως είχε μπερδευτεί, οπότε την πήρα μαζί μου σε μια περιοδεία. Όταν γυρίσαμε, μου είπε: “Κατάλαβα τι δουλειά κάνεις όταν λείπεις, αλλά όχι όταν είσαι σπίτι”». 

«Μου λένε ότι είμαι τυχερός, όμως το νόμισμα έχει δύο όψεις» -Ανδρέας, 46 ετων

Από την καθημερινή μετακίνηση με τον προαστιακό, συνολικής διάρκειας τριών ωρών, βρέθηκε μετά από 17 χρόνια στο άλλο άκρο: μπροστά από τον υπολογιστή του σε ένα μικρό χωριό της Ζακύνθου. «Όλοι με θεωρούσαν τρελό», λέει ο Ανδρέας Γεωργίου, ενθυμούμενος τις διαδρομές από το παραλιακό χωριό της Κορινθίας, όπου ζούσε οικογενειακώς, μέχρι τα γραφεία των εκδόσεων Πατάκη. «Ξυπνούσα στις 5 π.μ., έφευγα στις 6 π.μ. και έφτανα στις 7.40 π.μ., στον γυρισμό κοιμόμουν λίγο στο τρένο και μετά πήγαινα για ύπνο στις 10.30 μ.μ.». Εκ των υστέρων κρίνει ότι αυτό που τον κράτησε ήταν η καλή του φυσική κατάσταση, αλλά και η αγάπη για τη δουλειά του. «Κάνω γυμναστική, ποδηλασία και κολύμπι, όλα αυτά μου προσέφεραν ευεξία και πειθαρχία». Η ζωή του δεν θα είχε αλλάξει, αν δεν έφτανε η ώρα του διορισμού της εκπαιδευτικού συζύγου του. «Ενημέρωσα τους προϊσταμένους μου ότι θα χρειαζόταν την επόμενη χρονιά να εργαστώ υβριδικά». Όταν οριστικοποιήθηκε ο διορισμός στη Ζάκυνθο, αφενός χάρηκε γιατί εκεί είναι το χωριό της μητέρας του, αφετέρου συνειδητοποίησε ότι θα έπρεπε να ζητήσει καθεστώς πλήρους τηλεργασίας με φυσική παρουσία ανά ενάμιση μήνα. «Υπάρχει μια σχέση εμπιστοσύνης και έτσι προχωρήσαμε σε αυτή την αλλαγή». Όπως διευκρινίζει, ήταν αδύνατον να αφήσει τη γυναίκα του και τις δύο του κόρες –εκ των οποίων η μία τριών ετών– σε ένα χωριό 100-150 μόνιμων κατοίκων, απ’ όπου καταστήματα, δομές και υπηρεσίες υγείας απέχουν γύρω στα 15-20 χιλιόμετρα με το αυτοκίνητο.

Ζώντας στο Μέσο Γερακάρι, ο Ανδρέας αναπληρώνει σταδιακά τον χαμένο του ύπνο. «Είχα υπολογίσει ότι μου έλειπαν δύο χρόνια ύπνου». Εξοικονομώντας χρόνο ξεκίνησε να παίζει μαντολίνο, να φροντίζει το μποστάνι, να κόβει με το τσεκούρι ξύλα για την ξυλόσομπα. Παράλληλα, συνεχίζει ως χειμερινός κολυμβητής αγναντεύοντας τον Αίνο. «Εδώ εξοικειώθηκα με τους ήχους της φύσης: ακούμε κοκόρια ακόμα και τη νύχτα, έχουμε γαϊδάρους, κουκουβάγιες, μπούφους». Η τρίχρονη κόρη του κάθεται στο παράθυρο και περιμένει να δει τον μπούφο. «Όσα διαβάζει στα βιβλία τα ζει στην καθημερινότητά της, είναι μια αποκάλυψη για εκείνη, ενώ αισθάνομαι ότι εξοφλώ παλιά γραμμάτια και στη μεγάλη μου κόρη, την οποία δεν έβλεπα γιατί έλειπα», ομολογεί.

«Οι φίλοι μου λένε ότι είμαι τυχερός, όμως το νόμισμα έχει δύο όψεις. Έχει πολλή μοναξιά η τηλεργασία, είναι σκληρό για μένα, από τις 7.30 π.μ. έως τις 2 μ.μ., τις πιο παραγωγικές μου ώρες, το σπίτι είναι άδειο, είμαι εγώ και ο γάτος μου. Δημιουργείται ένας ιδιότυπος ιδρυματισμός – από κάποιο σημείο και μετά βαριέσαι να βγεις έξω. Επίσης, συχνά, αν και είμαι σπίτι, η υπόλοιπη οικογένεια ξεχνάει την ύπαρξή μου, επειδή είμαι απασχολημένος». Για τη δική του, λοιπόν, ιδιοσυγκρασία η τηλεργασία καλό είναι να έχει ημερομηνία λήξης. «Χρειάζεται η συγκέντρωση, αλλά και η ζωντανή επαφή με τους συναδέλφους».

«Έχω πλέον μάθει καλά τον ορεινό όγκο της Πίνδου» -Γιώργος, 46 ετων

Είχε συμπληρώσει πολλές «εργατοώρες» κολλημένος στην κίνηση της Θεσσαλονίκης ο 46χρονος μηχανικός οπτικοακουστικών συστημάτων Γιώργος. «Το 2018, η εταιρεία μού πρότεινε να μετακινηθώ στο γραφείο της Αθήνας και εγώ αντιπρότεινα κάτι ξένο στα τότε εργασιακά μας ήθη: να τηλεργαστώ», μου διηγείται τηλεφωνικώς από τα Στουρναραίικα του νομού Τρικάλων. «Ήμουν τότε 40 και είχα συσσωρεύσει πάρα πολλή κούραση», θυμάται. «Ταυτόχρονα αγαπούσα τη φύση και τις δραστηριότητες βουνού –φωτογραφία τοπίου, ορειβασία, πεζοπορία– τις οποίες έως τότε έκανα μόνο τα Σαββατοκύριακα». Αν και η εταιρεία του δεν είχε τότε κανέναν άλλο τηλεργαζόμενο, δέχτηκε την πρόταση του Γιώργου, που μετακόμισε σε ένα χωριό 250 κατοίκων. «Είμαι ευγνώμων που συμφώνησαν», σημειώνει σήμερα που μετράει έξι συναπτά έτη ως –ευτυχής– τηλεργαζόμενος.

«Δουλεύω προφανώς και πάλι οκτάωρο, όμως στην ησυχία του σπιτιού έχω γίνει πιο αποτελεσματικός, συγκεντρώνομαι καλύτερα και βγάζω δουλειά οκταώρου σε πέντε ή έξι ώρες». Εξ ου και στο διάστημα αυτό έχει εξελιχθεί στην εταιρεία, αναλαμβάνοντας περισσότερα καθήκοντα. «Παλιά ήμουν με μια βαλίτσα στο χέρι, τώρα πάω επιλεκτικά σε ορισμένα επαγγελματικά ταξίδια». Από το σπίτι εργάζεται πλέον και η σύντροφός του. «Όταν τελειώνουμε τη δουλειά, βγαίνουμε: Όλοι οι τηλεργαζόμενοι χρειαζόμαστε αλλαγή παραστάσεων, το Σαββατοκύριακο είμαστε μόνο έξω, στα γύρω χωριά μένουν πολλοί φίλοι μας». Εκείνος παίζει κιθάρα και ούτι, εκείνη τραγουδάει. «Όλα τα προηγούμενα χρόνια ήμουν στην τσίτα, δεν μπορούσα να πιάσω βιβλίο, τώρα ανακαλύπτω εκ νέου τη λογοτεχνία και τη μουσική». Το βουνό έχει γίνει το δεύτερο σπίτι του. «Έχω πλέον μάθει καλά τον ορεινό όγκο της Πίνδου, ήρθα κοντά σε έναν άγνωστο σ’ εμένα πολιτισμό. Στόχος μου είναι να συνεχίσω να εργάζομαι μακριά από τα μεγάλα αστικά κέντρα, δεν αντέχω να γυρίσω πάλι στα παλιά».

«Όσοι εργοδότες επιμείνουν απλώς θα χάσουν τα ταλέντα» -Φώτης, 44 ετων

«Η εμμονή με τη φυσική παρουσία είναι υποκριτική· αν είσαι παραγωγικός, είσαι παραγωγικός από παντού», υποστηρίζει ο Φώτης Τσακίρογλου, μηχανικός λογισμικού και δημιουργός της ομάδας Digital Nomads in Greece. Ο ίδιος άρχισε την τηλεργασία το 2018, πολύ πριν αυτή καθιερωθεί λόγω πανδημίας. «Έως τότε με θυμάμαι να πηγαίνω από τη Νέα Φιλαδέλφεια και μετά από την πλατεία Αττικής στο Παγκράτι με το τρένο και με το ποδήλατο αντίστοιχα. Αργότερα, όταν δούλευα στην Αγγλία, διαπίστωσα ότι δεν μου ταίριαζε η δουλειά στο γραφείο· οι συνάδελφοι εκεί αρέσκονται σε πολύ τακτικά διαλείμματα για καφέ και κουβέντα, στα οποία εγώ δεν ανταποκρινόμουν. Είμαι κοινωνικός εκτός δουλειάς, αλλά όταν έχω μπροστά μου να παραδώσω ένα έργο, δεν θέλω να έχω περισπασμούς». 

«Όταν τελειώνουμε τη δουλειά, βγαίνουμε: Όλοι οι τηλεργαζόμενοι χρειαζόμαστε αλλαγή παραστάσεων, το Σαββατοκύριακο είμαστε μόνο έξω». ―Γιώργος

Τα τελευταία επτά χρόνια ως νομάς μοιράζει την καθημερινότητά του μεταξύ Μπέλφαστ και Αθήνας, αφιερώνοντας χρόνο στη σύντροφό του που εργάζεται εκεί και στους γονείς του αντίστοιχα. «Ανάλογα, όμως, με την εποχή και τις ανάγκες, έχουμε από κοινού δουλέψει και από άλλα μέρη, όπως από τη Σαντορίνη απ’ όπου κατάγομαι. Το επόμενο εξάμηνο κατ’ εξαίρεση θα εργαστώ υβριδικά με έδρα την Ιρλανδία, θα είναι ωστόσο μια παρένθεση». Ο Φώτης θεωρεί ότι το καθεστώς της τηλεργασίας, στα επαγγέλματα που δύναται να εφαρμοστεί, αποτελεί μια win win συνθήκη και για τις εταιρείες και για το προσωπικό τους. «Θεωρώ ότι όσοι εργοδότες επιμείνουν στην επιστροφή των εργαζομένων, απλώς θα χάσουν τα ταλέντα, τα οποία θα επιλέξουν το μοντέλο εργασίας που συμβάλλει περισσότερο στην εξισορρόπηση της επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, αλλά και στην ψυχική τους ισορροπία. Οι άνθρωποι σήμερα έχουν όλο και περισσότερη επαγγελματική εξειδίκευση· πόσο πιθανό είναι πλέον σε ένα ζευγάρι να βρουν και οι δύο την κατάλληλη δουλειά στο ίδιο μέρος;», διερωτάται ο Φώτης, κρίνοντας και εξ ιδίων, καθώς η σύντροφός του είναι Ελληνίδα πυρηνικός φυσικός.

Τηλεργασία, ευτυχία, απόδοση

-To 22,2% των εργαζομένων της ΕΕ σε ηλικίες 15-64 δούλεψαν από το σπίτι το 2023. Πηγή: Statista

-Tον Ιανουάριο του 2023, στην Ελλάδα είχαν εγγραφεί 83.600 εργαζόμενοι εξ αποστάσεως και τον Οκτώβριο του 2024 ο αριθμός τους είχε φτάσει τα 113.000 άτομα. Πηγή: ΕΡΓΑΝΗ

-To 21% των εργαζομένων στις ΗΠΑ θα δέχονταν μείωση αποδοχών έως και 10% προκειμένου να συνεχίσουν να δουλεύουν από το σπίτι. Πηγή: Harvard Business School (2023) 

-Οι τηλεργαζόμενοι είναι πιο ευτυχισμένοι απ’ όσους εργάζονται από το γραφείο. Το ένα τρίτο αυτών ανυπομονούν να δουλέψουν και είναι τρεις φορές πιο πιθανό να παραμείνουν στον ίδιο εργοδότη. Είναι περισσότερο αισιόδοξοι από τους συναδέλφους τους στο γραφείο (89%) και εισπράττουν μεγαλύτερη ικανοποίηση από τη δουλειά τους (90%). Πηγή: Great Place to Work

-Το 75% των εργαζομένων από το σπίτι διατηρούν ή και αυξάνουν την παραγωγικότητα, ενώ το 51% το καταφέρνουν ακόμα και σε πρότζεκτ που απαιτούν αλληλεπίδραση με συναδέλφους. Πηγή: Boston Consulting Group (2022)

-Η αιφνίδια μετάβαση στην τηλεργασία επέφερε μείωση της παραγωγικότητας στο δεύτερο μισό του 2020, γρήγορα όμως αυτή η απώλεια ανακτήθηκε και μάλιστα καταγράφηκε άνοδος της παραγωγικότητας των τηλεργαζομένων σε σχέση με τους συναδέλφους τους στο γραφείο ήδη από το πρώτο εξάμηνο του 2021. Πηγή: Harvard Business School (2023)

Πηγή: kathimerini.gr