Η κλιματική κρίση αυξάνει τη βία κατά των γυναικών. Νέα έκθεση του ΟΗΕ αποκαλύπτει ότι κάθε 1°C ανόδου συνδέεται με έκρηξη ενδοοικογενειακής κακοποίησης και γυναικοκτονιών

Η κλιματική αλλαγή δεν είναι πια μόνο ζήτημα θερμοκρασιών, καταιγίδων και ακραίων καιρικών φαινομένων. Σύμφωνα με νέο ενημερωτικό σημείωμα της πρωτοβουλίας UN Spotlight, η κλιματική κρίση έχει πλέον ένα ακόμη, σκοτεινό πρόσωπο: εντείνει τη βία κατά των γυναικών σε όλο τον κόσμο.

Η έκθεση δείχνει ότι όσο αυξάνεται η θερμοκρασία του πλανήτη, αυξάνονται και τα περιστατικά έμφυλης βίας — από ενδοοικογενειακή κακοποίηση μέχρι γυναικοκτονίες. Δεν πρόκειται για μεταφορά, αλλά για μετρήσιμη πραγματικότητα: κάθε άνοδος της θερμοκρασίας κατά 1°C συνδέεται με αύξηση 4,7% στη βία από σύντροφο.

Εάν ο πλανήτης θερμανθεί κατά 2°C μέχρι το 2090, 40 εκατομμύρια περισσότερες γυναίκες θα υποστούν βία κάθε χρόνο. Σε σενάριο ανόδου κατά 3,5°C, ο αριθμός αυτός υπερδιπλασιάζεται.

Κάθε άνοδος της θερμοκρασίας κατά 1°C συνδέεται με αύξηση 4,7% στη βία από σύντροφο.

Η  βία κατά των γυναικών – μια «σιωπηλή πανδημία»

Η έμφυλη βία είναι ήδη μια παγκόσμια πανδημία. Περισσότερες από 1 δισεκατομμύριο γυναίκες — μία στις τρεις — έχουν κακοποιηθεί σωματικά, σεξουαλικά ή ψυχολογικά.

Και το χειρότερο; Μόνο το 7% τολμά να καταγγείλει την κακοποίηση στις αρχές.

Η Spotlight καταγράφει ένα ανησυχητικό μοτίβο: μετά από κλιματικές καταστροφές, η βία εκτοξεύεται.

Το 2023:

• 93,1 εκατομμύρια άνθρωποι επηρεάστηκαν από φυσικές καταστροφές,
• 423 εκατομμύρια γυναίκες υπέστησαν βία από τον σύντροφό τους.

Σε περιόδους καύσωνα, μια μελέτη κατέγραψε αύξηση 28% στις γυναικοκτονίες.

Μετά από πλημμύρες, ξηρασίες ή εκτοπισμούς, αυξάνονται επίσης οι παιδικοί γάμοι, η εμπορία ανθρώπων και η σεξουαλική εκμετάλλευση.

Ποιοι πληρώνουν το υψηλότερο τίμημα

Η κλιματική κρίση δεν επηρεάζει όλους με τον ίδιο τρόπο. Τα πιο βαριά «χτυπήματα» τα δέχονται οι γυναίκες που ήδη ζουν στο περιθώριο: εκείνες που παλεύουν με τη φτώχεια, οι μικροκαλλιεργήτριες που εξαρτούν το εισόδημά τους από τη γη και οι γυναίκες που κατοικούν σε άτυπους οικισμούς ή μετακινούνται διαρκώς λόγω φυσικών καταστροφών.

Μαζί με αυτές, ακόμη πιο εκτεθειμένες είναι οι γυναίκες που ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες — Αυτόχθονες, ηλικιωμένες, ανάπηρες ή μέλη της LGBTQ+ κοινότητας. Οι ίδιες αντιμετωπίζουν πολλαπλά εμπόδια: περιορισμένη πρόσβαση σε καταφύγια και δομές προστασίας, ελάχιστη νομική υποστήριξη και σημαντικά εμπόδια στο να αναζητήσουν υπηρεσίες υγείας ή βοήθεια όταν απειλούνται.

Στην υποσαχάρια Αφρική, εάν η θερμοκρασία αυξηθεί κατά 4°C, η ενδοοικογενειακή βία μπορεί να τριπλασιαστεί — από 48 εκατ. γυναίκες το 2015 σε 140 εκατ. το 2060.

Αντίθετα, αν η άνοδος συγκρατηθεί στους 1,5°C, το ποσοστό των γυναικών που υφίστανται βία πέφτει από 24% σε 14%.

Εάν ο πλανήτης θερμανθεί κατά 2°C μέχρι το 2090, 40 εκατομμύρια περισσότερες γυναίκες θα υποστούν βία κάθε χρόνο. Σε σενάριο ανόδου κατά 3,5°C, ο αριθμός αυτός υπερδιπλασιάζεται.

«Χωρίς ασφάλεια και δικαιώματα για τις γυναίκες, δεν μπορεί να υπάρξει δίκαιο και βιώσιμο μέλλον απέναντι στην κλιματική κρίση»

Οι γυναίκες που υπερασπίζονται το περιβάλλον κινδυνεύουν περισσότερο

Η έκθεση φέρνει στο φως και κάτι ακόμη: οι γυναίκες που αγωνίζονται για το περιβάλλον — από δασικές εκτάσεις μέχρι περιοχές εξόρυξης — στοχοποιούνται.

Στη Γουατεμάλα, γυναίκες που κατήγγειλαν παράνομη υλοτομία εκδιώχθηκαν βίαια και τα σπίτια τους κάηκαν.

Στις Φιλιππίνες, γυναίκες που αντιτάχθηκαν σε εξορύξεις βρέθηκαν αντιμέτωπες με απαγωγές και δολοφονίες.

Χειροπιαστές λύσεις

Παρά τη σοβαρότητα του ζητήματος, μόλις 0,04% των κονδυλίων για δράσεις κατά της κλιματικής αλλαγής έχουν ως βασική προτεραιότητα την ισότητα των φύλων.

Ο ΟΗΕ είναι σαφής: αν αγνοούμε την έμφυλη βία, δεν υπάρχει κλιματική δικαιοσύνη.

Η Spotlight προτείνει να ενσωματωθεί η πρόληψη της έμφυλης βίας σε κάθε κλιματική πολιτική, σε τοπικό και διεθνές επίπεδο.

Υπάρχουν ήδη επιτυχημένα παραδείγματα: Επανεκπαίδευση μαιών που έκαναν ακρωτηριασμό γεννητικών οργάνων, ώστε να βρουν εισόδημα μέσω κλιματικά έξυπνης γεωργίας.

Ομάδες άμεσης επέμβασης σε φυσικές καταστροφές που περιλαμβάνουν υπηρεσίες για επιζώσες βίας.

Κινητές μονάδες υγείας σε ζώνες καταστροφών.

«Χωρίς ασφάλεια και δικαιώματα για τις γυναίκες, δεν μπορεί να υπάρξει δίκαιο και βιώσιμο μέλλον απέναντι στην κλιματική κρίση», σημειώνεται στην έκθεση.

Ο τερματισμός της βίας κατά των γυναικών δεν είναι μόνο θέμα δικαιωμάτων.

Είναι προϋπόθεση για ένα δίκαιο, βιώσιμο και ανθρώπινο μέλλον.

Πηγή: in.gr